Sevdadır – Sakalsız Bir Oğlanın Tragedyası

Yırtarak Geçiyor Kalbimizden
Hayatı da törpüleyen zaman…

Acısı derinleşmiş bir şair olan Arkadaş Z. Özger. En çalkantılı dönemler olan 1960’lı yıllarda şiir yazmaya başlamıştır. Düşünsel birikimin özümsendiği ve toplumsal hareketliliğin oluştuğu dönemlerdir. İkinci Yeni’nin olanaklarını kullansa da aynı zamanda eleştirir. Toplumla sürekli bir çatışma halindedir.

1973 Yılında henüz 25 yaşında yitirdiğimiz Arkadaş Z. Özger’in şiirleri çeşitli dergilerde yayınlanır. Kendine has üslubuyla Türkiye’de şiirin önemli ismi haline gelir. Yaşadığı dönemde şiirleri sadece dergilerde yayınlanır. Ancak ölümünden sonra kitap haline getirilir.  Çok erken yaşta yitirdiğimiz şairin, bugüne aslında ne kadar fazla şey söylediğine tanık oluyoruz.

Arkadaş’ın şiirleri; yalnızlık, yoğun bir iç hesaplaşma, sevda ve yaşama arzusu içerir. Şiirlerin içine sızdırılmış alay, toplumla, aşklarıyla, kendiyle hesaplaşmasıdır. Bir yandan çocuksuluk hâkim olurken bir yandan da isyanı da yüreğinde alev gibi yaşar. Şairin tek şiir kitabı olan “Sevdadır” ın içine sığdırdığı şiirleri okuyunca, koca bir dünyayı ve onun gerçeğiyle tanışıyor olacaksınız.

Altkat Sanat olarak tüm bu birikimi ve derinliği sahneye taşıyor olmak heyecan verici. Arkadaş Z. Özger şiirleri Türkiye’de ilk kez bütünlüklü olarak tiyatro sahnesine taşınıyor. Bir şiir dinletisinden öte Şiir-Performans olarak yorumlanan oyun yer yer dramatize ediliyor. Altkat Sanat’ın bu yorumu şiirin içindeki dinamik yapının ete kemiğe bürünmesi olarak da görülebilir.

Uyarlayan ve Yöneten Nevzat SÜS Dramaturgi Ali Ekber KUL Müzik Vedat Ali SEZER-Deniz Çakır Işık Tasarımı Selver ÇAVUŞ Kostüm Tasarımı BUONUN Fotoğraf Volkan Erkan Işık Uygulama Taha Eren ÖZCAN

Oynayanlar Müge SAUT, Esra KUCUR, Cemre AKKAYA

Arkadaş Z. Özger

Arkadaş Z. Özger

Yazan
Nevzat Süs

Nevzat Süs

Yönetmen
Ali Ekber Kul

Ali Ekber Kul

Dramaturgi
Vedat Ali Sezer

Vedat Ali Sezer

Müzik
Deniz Çakır

Deniz Çakır

Müzik
Selver Çavuş

Selver Çavuş

Işık Tasarımı
Buonun

Buonun

Kostüm Tasarımı
Volkan Erkan

Volkan Erkan

Fotoğraf
Taha Eren Özcan

Taha Eren Özcan

Işık Kumanda
Müge Saut

Müge Saut

Oyuncu
Esra Kucur

Esra Kucur

Oyuncu
Cemre Buse Akkaya

Cemre Buse Akkaya

Oyuncu
  • Arkadaş Z. Özger Kimdir?

    Öğrenim hayatına Bursa Altıparmak İlkokulu’nda başlayan Özger, Bursa Osman Gazi Orta Okulu ve Bursa Atatürk Lisesi’nden mezun olduktan sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Basın Yayın Yüksek Okulu’nun Radyo-Televizyon bölümünü bitirir. Böylece TRT Ankara Televizyonunda kurgucu olarak çalışmaya başlar.

    Yoksulluk içinde geçen çocukluk döneminde, ostomyolit adlı bir kemik hastalığına yakalanır ve bu durum sebebiyle hastane, çocukluk anılarının mekânı haline gelir. Yıllarını alıp götüren, onu hastane odalarına mahkûm eden bu hastalığın onda bıraktığı derin izleri, yazdığı “Kurdeşen” şiirinde anlatır.

                 “bir çeşit kemik hastalığı

                  sağ bacağa ve sağ bacağa musallat olur

                  en çok sağ bacağa

                  sekiz buçuk yaşındayken musallat olur

                  yirmibirlere kadar birlikte büyürsünüz

                  en çok o büyür siz küçülürsünüz”

    Üst üste ameliyatlar geçiren, aylarca koltuk değnekleriyle yürümek zorunda kalan Özger’in, acılarını kendisiyle birlikte göğüsleyen annesi ile arasında özel bir bağ vardır. “Anne” onun şiirlerinin en önemli imgesi haline gelir ve “Hüzün Mevsimi”, “Beyaz Ölüm Kuşları” gibi birçok şiirinde annesiyle diyaloğunu sürdürür.

    1965 yılında henüz 17 yaşındayken arkadaşı Ömer Zafer Göktürk ile birlikte “Kent 16” dergisini çıkarır. Tek sayı çıkan bu dergide (Aralık 1965) Özger’in yayımlanan ilk şiiri olan “Niye Kapalı Kapılarınız, Bulamıyoruz” yer alır. Sonrasında bu şiirinde bazı değişiklikler yapar ve şiir, “Mumsöndü” adıyla Forum Dergisinin 15 Haziran 1969 tarihli sayısında yayımlanır. Soyut Dergisinde çıkan “Sakalsız Bir Oğlanın Tragedyası” adlı şiirinden sonra (1967) şiir ve yazıları, Forum, Papirüs, Yordam, Dost, Yansıma dergilerinde ve Ulus Gazetesinin kültür-sanat sayfalarında da yayımlanır.

    Ölüm, yalnızlık ve cinsellik; şiirlerinin en belirgin temaları niteliğindedir. Özellikle içinde bulunduğu dönemde cinsel yöneliminden dolayı, toplum içerisinde bir öteki olarak cinsellik temasını işlemesi, büyük bir cesaret göstergesidir. Özger’in şiirlerini üslup bakımından İkinci Yeni etkisiyle yazdığı söylenilse de onun şiirlerindeki soyut anlatımın yanı sıra, toplumsal ve güncel olanla bir derdi vardır. Özellikle 12 Mart süreci itibariyle daha toplumsal şiirler yazmaya başlar. 24 Ocak 1971 tarihinde SBF yurduna yapılan polis baskını ve gözaltı sırasında işkence görüp, başına ağır darbeler alır. Yapılan bu saldırıyı anlattığı “Adak” şiirini, yurtlarını yiğitçe savunanlara ithaf eder.

    “silahımız çiçeklerdi

                cephanemiz yüreğimiz

                sayımız azdı ama,

    korkumuz yoktu

    kaç saat vuruştuk

    kaç yüzyıl saat

    sayımızın azlığına

    düşmanın çokluğuna bakmadan

    kan tutmuş üçbin düşmana

    üçyüz yurtsever”

    Aradan iki yıl geçtikten sonra 29 Nisan 1973 sabahı Ankara’da, sokakta yaralı halde bulunur. 5 Mayıs 1973’te beyin kanaması sebebiyle kaldırıldığı Numune Hastanesi’nde yaşamını yitirir. Yakınları, ölümüne yurt baskını esnasında başına aldığı ağır darbelerin sebep olduğunu düşünseler de ölüm nedeni belirsiz kalmıştır.

    “Sakalsız Bir Oğlanın Tragedyası” adını vermek istediği şiir kitabını, zamansız ölümü sebebiyle yayımlayamaz; fakat önceden dergi ve gazetelerde yayımlanan şiirleri, ölümünden sonra Tekin Sönmez tarafından “Şiirler” adıyla toparlanarak bir kitap haline getirilir (Nadas Yayınları, 1974). Kitabın ikinci basımı ise Mayıs Yayınları tarafından “Sevdadır” adıyla yayımlanır. (1984). Kenan Yücel’in “Sakalsız Bir Oğlanın Tragedyası” adıyla yayımladığı kitapla (Ve Yayınevi, Nisan 2014) Özger’in dileği gerçekleşmiş olur.

    Şiirleri; Grup Ekin, Onur Akın, Grup Yorum, Sadık Gürbüz gibi pek çok müzisyen tarafından bestelenir. “Aşkla Sana” ve “Pencere” şiirleri birçok isim tarafından farklı bestelerle seslendirilir. 25 yıllık kısacık hayatını böylesine derin yaşayan Arkadaş Z. Özger, ürettikleriyle akıllarda kalıcı bir yer edinmiştir.

    “Şimdi senin uzanıp yattığın otlarda,

    Yarın yeni bir yeşillik büyüyecek”

    İçerik
    Yırtarak Geçiyor Kalbimizden
    Hayatı da törpüleyen zaman…

    Acısı derinleşmiş bir şair olan Arkadaş Z. Özger. En çalkantılı dönemler olan 1960’lı yıllarda şiir yazmaya başlamıştır. Düşünsel birikimin özümsendiği ve toplumsal hareketliliğin oluştuğu dönemlerdir. İkinci Yeni’nin olanaklarını kullansa da aynı zamanda eleştirir. Toplumla sürekli bir çatışma halindedir.

    1973 Yılında henüz 25 yaşında yitirdiğimiz Arkadaş Z. Özger’in şiirleri çeşitli dergilerde yayınlanır. Kendine has üslubuyla Türkiye’de şiirin önemli ismi haline gelir. Yaşadığı dönemde şiirleri sadece dergilerde yayınlanır. Ancak ölümünden sonra kitap haline getirilir.  Çok erken yaşta yitirdiğimiz şairin, bugüne aslında ne kadar fazla şey söylediğine tanık oluyoruz.

    Arkadaş’ın şiirleri; yalnızlık, yoğun bir iç hesaplaşma, sevda ve yaşama arzusu içerir. Şiirlerin içine sızdırılmış alay, toplumla, aşklarıyla, kendiyle hesaplaşmasıdır. Bir yandan çocuksuluk hâkim olurken bir yandan da isyanı da yüreğinde alev gibi yaşar. Şairin tek şiir kitabı olan “Sevdadır” ın içine sığdırdığı şiirleri okuyunca, koca bir dünyayı ve onun gerçeğiyle tanışıyor olacaksınız.

    Altkat Sanat olarak tüm bu birikimi ve derinliği sahneye taşıyor olmak heyecan verici. Arkadaş Z. Özger şiirleri Türkiye’de ilk kez bütünlüklü olarak tiyatro sahnesine taşınıyor. Bir şiir dinletisinden öte Şiir-Performans olarak yorumlanan oyun yer yer dramatize ediliyor. Altkat Sanat’ın bu yorumu şiirin içindeki dinamik yapının ete kemiğe bürünmesi olarak da görülebilir.

    Uyarlayan ve Yöneten Nevzat SÜS Dramaturgi Ali Ekber KUL Müzik Vedat Ali SEZER-Deniz Çakır Işık Tasarımı Selver ÇAVUŞ Kostüm Tasarımı BUONUN Fotoğraf Volkan Erkan Işık Uygulama Taha Eren ÖZCAN

    Oynayanlar Müge SAUT, Esra KUCUR, Cemre AKKAYA

    Kadro
    Arkadaş Z. Özger

    Arkadaş Z. Özger

    Yazan
    Nevzat Süs

    Nevzat Süs

    Yönetmen
    Ali Ekber Kul

    Ali Ekber Kul

    Dramaturgi
    Vedat Ali Sezer

    Vedat Ali Sezer

    Müzik
    Deniz Çakır

    Deniz Çakır

    Müzik
    Selver Çavuş

    Selver Çavuş

    Işık Tasarımı
    Buonun

    Buonun

    Kostüm Tasarımı
    Volkan Erkan

    Volkan Erkan

    Fotoğraf
    Taha Eren Özcan

    Taha Eren Özcan

    Işık Kumanda
    Müge Saut

    Müge Saut

    Oyuncu
    Esra Kucur

    Esra Kucur

    Oyuncu
    Cemre Buse Akkaya

    Cemre Buse Akkaya

    Oyuncu
    Fotoğraf
  • Video

    Oyun Tarihleri
    Arkadaş Z. Özger Kimdir?

    Arkadaş Z. Özger Kimdir?

    Öğrenim hayatına Bursa Altıparmak İlkokulu’nda başlayan Özger, Bursa Osman Gazi Orta Okulu ve Bursa Atatürk Lisesi’nden mezun olduktan sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Basın Yayın Yüksek Okulu’nun Radyo-Televizyon bölümünü bitirir. Böylece TRT Ankara Televizyonunda kurgucu olarak çalışmaya başlar.

    Yoksulluk içinde geçen çocukluk döneminde, ostomyolit adlı bir kemik hastalığına yakalanır ve bu durum sebebiyle hastane, çocukluk anılarının mekânı haline gelir. Yıllarını alıp götüren, onu hastane odalarına mahkûm eden bu hastalığın onda bıraktığı derin izleri, yazdığı “Kurdeşen” şiirinde anlatır.

                 “bir çeşit kemik hastalığı

                  sağ bacağa ve sağ bacağa musallat olur

                  en çok sağ bacağa

                  sekiz buçuk yaşındayken musallat olur

                  yirmibirlere kadar birlikte büyürsünüz

                  en çok o büyür siz küçülürsünüz”

    Üst üste ameliyatlar geçiren, aylarca koltuk değnekleriyle yürümek zorunda kalan Özger’in, acılarını kendisiyle birlikte göğüsleyen annesi ile arasında özel bir bağ vardır. “Anne” onun şiirlerinin en önemli imgesi haline gelir ve “Hüzün Mevsimi”, “Beyaz Ölüm Kuşları” gibi birçok şiirinde annesiyle diyaloğunu sürdürür.

    1965 yılında henüz 17 yaşındayken arkadaşı Ömer Zafer Göktürk ile birlikte “Kent 16” dergisini çıkarır. Tek sayı çıkan bu dergide (Aralık 1965) Özger’in yayımlanan ilk şiiri olan “Niye Kapalı Kapılarınız, Bulamıyoruz” yer alır. Sonrasında bu şiirinde bazı değişiklikler yapar ve şiir, “Mumsöndü” adıyla Forum Dergisinin 15 Haziran 1969 tarihli sayısında yayımlanır. Soyut Dergisinde çıkan “Sakalsız Bir Oğlanın Tragedyası” adlı şiirinden sonra (1967) şiir ve yazıları, Forum, Papirüs, Yordam, Dost, Yansıma dergilerinde ve Ulus Gazetesinin kültür-sanat sayfalarında da yayımlanır.

    Ölüm, yalnızlık ve cinsellik; şiirlerinin en belirgin temaları niteliğindedir. Özellikle içinde bulunduğu dönemde cinsel yöneliminden dolayı, toplum içerisinde bir öteki olarak cinsellik temasını işlemesi, büyük bir cesaret göstergesidir. Özger’in şiirlerini üslup bakımından İkinci Yeni etkisiyle yazdığı söylenilse de onun şiirlerindeki soyut anlatımın yanı sıra, toplumsal ve güncel olanla bir derdi vardır. Özellikle 12 Mart süreci itibariyle daha toplumsal şiirler yazmaya başlar. 24 Ocak 1971 tarihinde SBF yurduna yapılan polis baskını ve gözaltı sırasında işkence görüp, başına ağır darbeler alır. Yapılan bu saldırıyı anlattığı “Adak” şiirini, yurtlarını yiğitçe savunanlara ithaf eder.

    “silahımız çiçeklerdi

                cephanemiz yüreğimiz

                sayımız azdı ama,

    korkumuz yoktu

    kaç saat vuruştuk

    kaç yüzyıl saat

    sayımızın azlığına

    düşmanın çokluğuna bakmadan

    kan tutmuş üçbin düşmana

    üçyüz yurtsever”

    Aradan iki yıl geçtikten sonra 29 Nisan 1973 sabahı Ankara’da, sokakta yaralı halde bulunur. 5 Mayıs 1973’te beyin kanaması sebebiyle kaldırıldığı Numune Hastanesi’nde yaşamını yitirir. Yakınları, ölümüne yurt baskını esnasında başına aldığı ağır darbelerin sebep olduğunu düşünseler de ölüm nedeni belirsiz kalmıştır.

    “Sakalsız Bir Oğlanın Tragedyası” adını vermek istediği şiir kitabını, zamansız ölümü sebebiyle yayımlayamaz; fakat önceden dergi ve gazetelerde yayımlanan şiirleri, ölümünden sonra Tekin Sönmez tarafından “Şiirler” adıyla toparlanarak bir kitap haline getirilir (Nadas Yayınları, 1974). Kitabın ikinci basımı ise Mayıs Yayınları tarafından “Sevdadır” adıyla yayımlanır. (1984). Kenan Yücel’in “Sakalsız Bir Oğlanın Tragedyası” adıyla yayımladığı kitapla (Ve Yayınevi, Nisan 2014) Özger’in dileği gerçekleşmiş olur.

    Şiirleri; Grup Ekin, Onur Akın, Grup Yorum, Sadık Gürbüz gibi pek çok müzisyen tarafından bestelenir. “Aşkla Sana” ve “Pencere” şiirleri birçok isim tarafından farklı bestelerle seslendirilir. 25 yıllık kısacık hayatını böylesine derin yaşayan Arkadaş Z. Özger, ürettikleriyle akıllarda kalıcı bir yer edinmiştir.

    “Şimdi senin uzanıp yattığın otlarda,

    Yarın yeni bir yeşillik büyüyecek”